"Czytanie jest nałogiem, który może zastąpić wszystkie inne nałogi lub czasami zamiast nich intensywniej pomaga wszystkim żyć, jest wyuzdaniem, nieszczęsną manią."

"Malina" Ingeborg Bachmann

sobota, 26 stycznia 2013

„Wstydliwa historia piękna. Jak Helena Rubinstein i L'Oréal stworzyli kobietę.” - Ruth Brandon

„W przemyśle kosmetycznym zawsze chodziło o pewność siebie, to ona była prawdziwym towarem. Kremy, farby, zastrzyki, operacje są zaledwie ścieżkami do tego, co najważniejsze. To pewności siebie mężczyźni z epoki wiktoriańskiej odmawiali swoim kobietom. To ją Helena Rubinstein i jej klientki chciały osiągnąć dzięki kosmetykom. Sprzedawanie pewności siebie dało Eugène’owi Schuellerowi dość pieniędzy, by kupić sobie władzę. Jak na ironię, firma, której używał jak dojnej krowy, teraz, gdy handluje pewnością siebie, ma prawdopodobnie więcej władzy, niż jakakolwiek partia polityczna czy jakikolwiek ekonomista kiedykolwiek będzie mieć.”

Tymi słowami Ruth Brandon kończy swoją książkę pt. „Wstydliwa historia piękna. Jak Helena Rubinstein i L'Oréal stworzyli kobietę.”  Książkę ogromnie ciekawą i otwierającą szerzej oczy na funkcjonowanie przemysłu kosmetycznego we współczesnym świecie.

W cytowanych słowach pojawia się śmiała teza, jakoby pomiędzy pewnością siebie i kosmetykami istniał znak równości. Teza jest jak najbardziej słuszna i zasadna. Książka Ruth Brandon nie tylko udowadnia tę tezę, ale również rzuca nowe światło na marki kosmetyczne, po które my kobiety sięgamy na co dzień, nie zawsze znając histerię ich powstania.
 
Zależności rządzące kosmetycznym biznesem i jego powiązanie ze światem polityki (!) to zdecydowanie główne tematy „Wstydliwej historii piękna”. O ile autorka z biografii Heleny Rubinstein wyciąga najistotniejsze szczegóły, o tyle biografia Eugène’a  Schuellera –  twórcy L'Oréala, została przedstawiona dość wnikliwie. To zresztą nie dziwi, bowiem L'Oréal wchłonął swego czasu koncern Heleny Rubinstein i stał się niekwestionowaną potęgą na rynku kosmetycznym. Ruth Brandon podaje, że L'Oréal ma dziś ponad 400 filii i 500 marek w 150 krajach na świecie, m. in.: Maybelline, Garnier, Lancôme, Biotherm, perfumy Giorgio Armani, Ralph Lauren, Cacharel, Lanvin, Victor&Rolf, Diesel, a także kosmetyki Vichy, La Roche Posay, Sanflore. Posiada również sieć popularnych sklepów The Body Shop.

„Wstydliwa historia piękna” zestawia i porównuje dwie osobowości, których koncerny kosmetyczne odniosły ogromne sukcesy w XX wieku. Co ciekawe te osobowości prezentują skrajnie odmienne światopoglądy i style. Helena Rubinstein – Żydówka z krakowskiego Kazimierza, stworzyła biznes rodzinny i dążyła do tego, aby pozostał on w rękach rodziny; opoką jej firmy, rzecz jasna prócz niej samej, były siostry, kuzynki i siostrzenice. Rubinstein była ekscentryczką, pełną energii kobietą, która kochała bogactwo, przepych, niekiedy nawet ocierając się o kicz. Ale kicz w jej wydaniu był ujmujący i do zaakceptowania. Natomiast Eugène Schueller, Francuz, którego poglądy antysemickie były znane, został oskarżony po II wojnie światowej o kolaborację z nazistami. Swoją firmą zarządzał twardą ręką i słynął z zapędów dyktatorskich. Miejsce kobiety upatrywał u boku mężczyzny, a kierowanie swojej firmy polecał wyłącznie mężczyznom. Warto tu zaznaczyć, że to jednak kobiety dostrzegły olbrzymi potencjał w rynku kosmetyków. To Helena Rubinstein, Elizabeth Arden i Estée Lauder rozpoczęły ekspansję na rynku kosmetycznym, ponieważ „mężczyźni nie mieli jeszcze pojęcia o handlowych możliwościach przemysłu kosmetycznego”. A kiedy kobiety udowodniły handlowy potencjał tego przemysłu, pojawili się mężczyźni.
 
Helena Rubinstein zaczęła swoją przygodę z kosmetykami od kremu do twarzy, natomiast Eugène Schueller od farby do włosów. Rubinstein kochała podróże, poznawanie nowych ludzi, otaczała się artystami, lubiła błyszczeć i być w centrum uwagi. Twórca L'Oréala stronił od ludzi, nie afiszował się bogactwem. Jego córka Liliane Bettencourt, która po śmierci ojca odziedziczyła majątek, stanowiła przeciwieństwo Heleny Rubinstein. Była zwolenniczką minimalizmu, a większość swojej kolekcji biżuterii ulokowała w bankowych sejfach, nie obwieszając się rubinami i perłami tak, jak Madame Rubinstein.

Ruth Brandon sporo miejsca poświęca w swojej książce osobie Eugène’a Schuellera i jego biografii z okresu II wojny światowej. Z jednej strony Schueller wspierał francuski ruch oporu, z drugiej strony dowody świadczące o jego współpracy z nazistami były mocne. Jego działalność z czasów wojny przez następne półwiecze budziła kontrowersje, co niespecjalnie służyło firmie L'Oréal. Zarzuty kolaboracji dotyczyły zresztą wielu jego przyjaciół i osób zarządzających firmą.
 
„Historia przejęcia Heleny Rubinstein przez L'Oréal i następujące po tym skandale to niemal idealny pomysł na powieść. Gdyby nie zaciekły antysemityzm Schuellera i jego przyjaciół, Madame nigdy nie odkryłaby na nowo swojego żydowskiego pochodzenia i nie otworzyłaby izraelskiego oddziału firmy, który stał się przyczyną kłopotów z komisją do spraw bojkotu Izraela.”
 
Jak widać z książki Ruth Brandon można dowiedzieć się wielu ciekawych faktów historycznych.  Tylko, czy prawda o antysemityzmie założyciela L'Oréal  wpłynie na spadek sprzedaży kosmetyków tej marki? Szczerze wątpię.
 
Lektura „Wstydliwej historii piękna” to również świetna rozprawa o tym, jak kosmetyki rządzą światem. O tym, że biznes kosmetyczny to olbrzymie pole manewru dla rządzących światem, wiadomo. Wiadomo również, że większość obietnic, jakie znajdziemy w reklamach kosmetyków, to czcze gadanie, mydlenie oczu i próba zaspokajania próżności. Żaden krem tak naprawdę  nie przywróci młodości, nie zlikwiduje zmarszczek, nie ujędrni ciała, nie zmieni rysów twarzy. Skoro jesteśmy świadomi, że kosmetyki nie zdziałają cudów, to dlaczego ulegamy ich czarowi? Odpowiedź jest banalnie prosta i ukryta w genialniej tezie, którą postawiła autorka „Wstydliwej historii piękna”. Kupujemy kosmetyki, bo dodają nam pewności siebie. Udowadnia to również przemysł operacji plastycznych, który przynosi równie znakomite dochody. Chcemy kosmetykami i operacjami plastycznymi upiększyć się, poprawić naturę. Chcemy być piękniejsi i idealniejsi. Nasza epoka to epoka dominującego kultu piękna i młodości. Chcemy wyglądać, jak modelki na zdjęciu retuszowanym w Photoshopie.  Chcemy mieć gładką cerę, bez niedoskonałości, idealnie lśniące włosy, śnieżnobiałe zęby, wiecznie jędrny biust, nie chcemy się pocić. Tych nowych wzorców piękna jest cała masa. Tu przyznam, że wcale się nie zdziwiłam, gdy przeczytałam, że również słynne zdjęcia z kampanii Dove Real Beauty to dzieła zdolnych grafików posługujących się Photoshopem.
 
Swoistą ironią losu jest to, że chcąc udoskonalać naturę gonimy za nieosiągalnym ideałem, bo ideał jest wirtualnym efektem programu komputerowego. Drugą ironią jest to, że chcemy żyć w zgodzie z naturą, a usilnie staramy się ją poprawiać.
 
„Skoro nowe ciała i twarze są dostępne jak z katalogu, w jaki sposób dokonujemy wyboru? Kto ustanawia obowiązujący ideał?
Odpowiedź brzmi: ten kto ma władzę i komu zazdrościmy. Wygląd osiemnastowiecznego francuskiego dworu na przykład był nie tylko błazeński, ale też niebezpieczny. Wszyscy wiedzieli, że wybielająca skórę pasta zrobiona z ołowiu jest trucizną, która niszczy skórę i powoduje śmierć. Ale król malował nią twarz i by nie ryzykować swojej pozycji, pokazując się dziwnie niepomalowanym, dworzanie dostosowywali się do sytuacji.”

Tym cytatem-puentą kończę i bez cienia wątpliwości polecam lekturę „Wstydliwej historii piękna”.

piątek, 18 stycznia 2013

"Bezsenność w Tokio" - Marcin Bruczkowski

 „Bezsenność w Tokio” Marcina Bruczkowskiego chodziła za mną od dawna. Ale, jak to bywa z książkami dobrymi (!), ciężko je znaleźć. Udało mi się w końcu kupić nowiutkie wydanie, ponieważ Znak wspaniałomyślnie postanowił wznowić książki Marcina Bruczkowskiego! W 2013 r. mają się ukazać kolejne wznowienia ("Singapur, czwarta rano" i "Zagubieni w Tokio"), a także najnowsza książka, która właśnie powstaje. Jest to informacja pewna, bowiem sam autor o tym wspomina na swojej stronie.

„Bezsenność w Tokio” czyta się jednym tchem, a jak to bywa w przypadku konsumowania dobrego kąsku, apetyt rośnie w miarę jedzenia. Wspomnienia z 10-letniego pobytu autora w Japonii są pełne lekkości i wesołości. I nie ważne, że dotyczą przełomu lat 80. i 90. XX wieku. Sądzę, że doświadczenia gajdzinów w Kraju Kwitnącej Wiśni nie zmieniają się. A życie gajdzinów w Japonii wcale do lekkich nie należy. Marcin Bruczkowski opisał w swojej pierwszej książce zapewne ułamek z sytuacji, jakie przeżył. A przeżył naprawdę sporo.

To, że Japonia jest dla nas Europejczyków krajem egzotycznym, wiemy nie od dziś. My dziwimy się obserwując ichniejszą kulturę, oni dziwią się nam. Nic w tym nadzwyczajnego, przecież zawsze to, co nieznane, co odmienne od naszego, wzbudza ciekawość i chęć poznania. No, może nie wszystkich, ale sporej grupy ludzi. I chwała za to tym, którzy mają odwagę i chcą poznawać te inne kraje, a potem nam je opisywać. Bo najciekawsze są wspomnienia ludzi zwyczajnych, wędrujących po świecie i opisujących własne doświadczenia. Nie sięgnęłabym po żadne książki podróżnicze celebrytki A, czy dziennikarza B. Nie mam zaufania do szczerości takich wydawnictw.  Natomiast książki takie jak „Bezsenność w Tokio” to autentyczne i wspaniałe lektury.

Czytając książkę Marcina Bruczkowskiego doszłam do wniosku, że do odważnych świat należy. Zazdroszczę tej odwagi, której mi natura poskąpiła. Gdybym ją miała, sama wyruszyłabym w siną dal. Sama chętnie wsiadłabym na rower, aby zgubić się w gąszczu tokijskich maleńkich uliczek bez nazwy. Sama chętnie wybrałabym się autostopem na inną wyspę, choć raczej nie rozbiłabym namiotu na peronie kolejowym. Sama chętnie popływałabym w oceanie, gdzie woda jest niezwykle przejrzysta, ale spotkania z parzącymi meduzami wolałabym uniknąć.  Chętnie skosztowałabym większość potraw japońskiej kuchni, ale Oka Tuńczyka za grube miliony do ust bym nie wzięła. Zastanawiam się, czy przyzwyczaiłabym się do maleńkich mieszkanek o ścianach grubości kartki papieru, na dodatek bez łazienki i centralnego ogrzewania.  Zastanawiam się, jak zniosłabym ścisk w metrze i codzienne wielogodzinne dojazdy do pracy i z pracy. Podobno do wszystkiego człowiek idzie się przyzwyczaić. Ale wiadomo, że podstawą są pieniądze, bez nich ciężko przeżyć. A życie w Japonii do tanich nie należy.

„Bezsenność w Tokio” ma ogromna zaletę, poprawia humor i wzbudza olbrzymią ciekawość.  Marcin Bruczkowski rozwiewa wiele mitów na temat Japonii i udowadnia, że gajdzin to nie ufoludek, ale taki sam człowiek jak Japończyk, choć ten może uparcie się z tym nie zgadzać. Niezwykła gościnność, uprzejmość i nawyk przepraszania to chyba te cechy, które u Japończyków najbardziej mnie zdumiewają, ale tak pozytywnie.  Ile bym dała, żeby zostać potraktowaną tak uprzejmie, grzecznie, kulturalnie, bez lekceważenia i wywyższania się, np. w przychodni. Już sobie wyobrażam sytuację: idę do okienka, aby zarejestrować się do lekarza i widzę panią, która kłania mi się w pas, z najwyższą uniżonością mnie przepraszając, że pani doktor nie przyjmie mnie zaraz, tylko za godzinę. To byłby cud! Prawda!? :)  Zresztą sam fakt, że lekarz przyjąłby mnie dziś, a nie za dwa tygodnie (albo za miesiąc), to już byłby cud nad cudy.

Jako, że Marcin Bruczkowski wspominał o naszym rodzimym trunku, który Japończycy wymawiają jako dzoburokka, ciekawa jestem, jak też Japończycy wymawiali nazwisko Basi Trzetrzelewskiej, popularnej wtedy na wyspach japońskich naszej piosenkarki. Jeśli ktoś wie, niech da znać. Bo skoro Japończycy nie potrafią wymówić dwóch spółgłosek znajdujących się obok siebie, to jak wymówili jej nazwisko? Wiem natomiast, że Bruczkowski po japońsku brzmi tak: Burucikofusuki.

Przyznam, że narobił mi Marcin Bruczkowski smaku na okonomiyaki. Chyba będę musiała znaleźć jakąś japońską restaurację i skosztować tego. Choć pewnie w mieście, w którym mieszkam takowej nie ma, a nawet jak jest, to jej kuchnia nie ma nic wspólnego z kuchnią japońską. No zobaczymy.
Aha, no i warto zapamiętać, że nasze polskie „daj dziobu” w ustach Japończyka oznacza zupełnie coś innego.

czwartek, 17 stycznia 2013

ZBYSZEK - domowe melodie



Znacie Domowe melodie? Cudownie urocza dziewczyna i dwóch zawsze uśmiechniętych facetów. I ich piękne, liryczne, z nutką wesołości piosenki.  Ja jestem pod wrażeniem. Wielkim! :)   Słuchamy  piosenki o Zbyszku.  Mój mąż ma na imię Zbyszek. :) Ten post jest z dedykacją dla mojego męża. :)

sobota, 12 stycznia 2013

post z mopsem w roli głównej


Weltbild wyprzedaje swoje produkty. Nie będę pisać, że będę tęsknić za Światem Książki, bo jakoś nie byłam przywiązana do tego wydawnictwa. Oglądając katalogi  Świata Książki z reguły nie znajdowałam dla siebie nic ciekawego. Ale wiadomo, że jak znika z rynku duże wydawnictwo, jest to powód do zastanowienia się nad  naszą polską rzeczywistością. Będąc ostatnio w księgarni Weltbildu znalazłam jednak coś, czemu nie mogłam się oprzeć. Podpórki do książek w kształcie mopsa za całe 10 zł. Wpadła mi w oko również książka "Poczucie kresu" Juliana Barnesa (bodajże za 9,90 zł), więc też ją wzięłam. A obok książki Barnesa stoi "Wstydliwa historia piękna. Jak Helena Rubinstein i L'Oreal stworzyli kobietę" Ruth Brandon. Stwierdziłam, że koniecznie muszę przeczytać i tę książkę. To tak w ramach nawiązania do ostatniej rewelacyjnej lektury - biografii Heleny Rubinstein.

niedziela, 6 stycznia 2013

„Helena Rubinstein. Kobieta, która wymyśliła piękno” - Michele Fitoussi

Przeczytałam książkę i zadumałam się nad życiem. Nie nad swoim, ale nad życiem pewnej kobiety. Ech… urodzić się w biednej żydowskiej rodzinie na krakowskim Kazimierzu, a umrzeć jako miliarderka w nowojorskim szpitalu!  Ileż można przeżyć przez 93 lata. Ileż można osiągnąć. Ile stworzyć, ile zobaczyć. Jestem pod wrażeniem!

Przeczytałam biografię Heleny Rubinstein (1872-1965) – założycielki firmy kosmetycznej, którą zna chyba każda kobieta. Ja, owszem, znam tą markę, ale nigdy nie używałam kosmetyków Heleny Rubinstein. Kto wie, może skuszę się kiedyś na jakiś krem Madame.

„Helena Rubinstein. Kobieta, która wymyśliła piękno” – biografia Heleny Rubinstein, napisana przez francuską dziennikarkę, piszącą m. in. do „Elle”, Michele Fitoussi, wciągnęła mnie na amen. Madame, bo tym przydomkiem określano Helenę Rubinstein, jawi się nam jako fascynująca kobieta, twarda i wymagająca, miłośniczka piękna i sztuki, królowa kosmetycznego imperium. 

Michele Fitoussi chronologicznie przedstawia fakty z życia Madame. Dostarcza niezliczonej ilości informacji o życiu Rubinstein. Począwszy od dzieciństwa spędzonego na krakowskim Kazimierzu, poprzez samotną podróż statkiem do Australii (1896 r.) i podój rynku kosmetycznego na całym świecie.  Helena Rubinstein swoją biznesową przygodę z kosmetykami rozpoczęła właśnie w Australii, produkując domowym sposobem krem Valaze sprzedawany we własnym salonie. Wszystko zaczęło się od tego kremu. Australijki, których cera jest narażona na zgubne działanie południowego słońca, pokochały krem Madame. Nic zatem dziwnego, że Helena Rubinstein stała się niejako bohaterką narodową Australii. Zachęcona sukcesem postanowiła ruszyć na podbój Europy i Ameryki. Otwierała salony kosmetyczne w Londynie, w ukochanym Paryżu, w Nowym Jorku.  Wszędzie osiągała sukces, jej imperium rosło i przynosiło olbrzymie zyski.  Ważne jest to, że wszystko, co osiągnęła, to efekty jej niestrudzonej pracy, sama doglądała produkcji kosmetyków, na bieżąco śledziła rozwój rynku kosmetycznego. Stworzyła biznes rodzinny ściągając do kolejno otwieranych salonów na świecie swoje siostry i ich dzieci.  Dwukrotnie wychodziła za mąż, urodziła dwóch synów, jednakże życie rodzinne nie pociągało jej tak, jak praca, której poświęciła się absolutnie.  Mimo tego pomagała swojej licznej rodzinie w Polsce, kupowała kuzynom i siostrzeńcom bilety na podróż do Australii, do Nowego Jorku. Dzięki niej wielu z nich zawczasu opuściło Polskę i uniknęło śmierci podczas II wojny światowej.

Madame była niestrudzoną szefową dla coraz liczniejszego grona pracowników na całym świecie. Dbała o interesy i nie poddawała się nawet wtedy, kiedy zawieruchy wojenne wstrząsały światem. Odbudowywała swoje salony w zniszczonych stolicach europejskich. Kochała luksus i otaczała się luksusem. Była posiadaczką olbrzymiej ilości dzieł sztuki i wielkiej kolekcji biżuterii. Przyjaźniła się z wielkimi artystami XX wieku, malarzami, rzeźbiarzami, literatami.  Kochała i słynęła z zamiłowania do dużej biżuterii, dlatego zakładała po kilka sznurów pereł, po kilka bransolet, jej pierścienie zawsze były okazałe i imponujące. Ubierała się też u największych paryskich kreatorów mody. Była szanowaną kobietą w kręgach wyższych elit. Choć nie raz zdarzało jej się spotkać z objawami antysemityzmu. Zawsze jednak z honorem i podniesioną głową szła na przód. Co ciekawe posiadając wielki majątek i otaczając się licznymi przyjaciółmi ze świata artystycznego, jej własne małżeństwa nie były doskonałe. Nie potrafiła dać synom matczynej miłości. Nie potrafiła stworzyć ciepła domowego ogniska.  Jej celem życiowym była praca, której poświęciła wszystko. Nawet mając osiemdziesiąt, czy dziewięćdziesiąt lat potrafiła kilka razy w roku podróżować z kontynentu na kontynent, aby doglądać swoich salonów piękności. Była posiadaczką wielu domów, które wszędzie urządzała z olbrzymim przepychem.

Była kobietą-instytucją. Zatrudniała mnóstwo członków rodziny, stąd jej biznes został nawet kiedyś określony mianem biznesu „mafii polskiej”. Potrafiła obdarować dziennikarkę, która przeprowadzała z nią wywiad, drogocennym pierścieniem, który właśnie zdjęła z palca. Witającym ją na lotnisku młodym dziewczynom obiecywała przesłać próbki swoich kosmetyków, zawsze dotrzymywała tych obietnic, doceniając siłę reklamy i wdzięczność kobiet. Dbała o reklamę swoich kosmetyków, w pierwsze podróże objazdowe po Stanach Zjednoczonych wyruszała osobiście, by szkolić swoje pracownice i przekazywać im wiedzę na temat pielęgnacji urody. Sama zresztą też wciąż się dokształcała w tej dziedzinie, jeżdżąc do znanych europejskich lekarzy i specjalistów.

Skąd, ta mierząca 147 cm wzrostu kobieta, miała w sobie tyle siły i determinacji? Tego nie wie nikt. Była niestrudzoną orędowniczką kobiecego piękna, i choć sama nie zawsze stosowała się do wpajanych kobietom recept dotyczących pielęgnacji urody, to jednak zawsze malowała usta szminką, a czarne włosy związywała w elegancki kok. Miała oczywiście konkurentów na rynku kosmetycznym. Jej największą rywalką była kanadyjka Elizabeth Arden, jak również Charles Revson – założyciel marki Revlon. Wiek XX, szczególnie jego pierwsza połowa, okazał się dla rozwoju rynku kosmetycznego doskonałym. Kobiety zaczęły intensywniej walczyć o swoje prawa i niezależność, o swoją emancypację. Zaczęły również zwracać większą uwagę na pielęgnację urody. Dzięki kobietom imperia takie, jak Heleny Rubinstein, mogły rosnąć i przynosić niebotyczne zyski.

O Helenie Rubinstein można powiedzieć jeszcze sporo. Stworzyła fundację swojego imienia pomagającą kobietom, która działa do dziś. Pokazała światu, że nie liczy się pochodzenie, ale siła przebicia i walka o pozycję. Osiągnięcie takiego sukcesu, jaki osiągnęła Helena Rubinstein, to rzecz wielka.  Ja osobiście podziwiam ją za wszystko, co osiągnęła. Madame stała się dla mnie pewnego rodzaju autorytetem, mówię poważnie i szczerze.

Polecam lekturę książki „Helena Rubinstein. Kobieta, która wymyśliła piękno”. Oprócz tego, że to biografia Madame, jest to także znakomite kompendium wiedzy na temat ówczesnego świata. Autorka biografii wymienia sporo nazwisk znanych osobistości ze świata kultury, sztuki i mody, z którymi Helena Rubinstein znała się i których ceniła. Książkę Michele Fitoussi czyta się znakomicie, ja oczyma wyobraźni widziałam każdą podróż Heleny, każdą chwilę tworzenia nowego salonu. Nie ukrywam, że jestem pod olbrzymim wrażeniem Madame. Cóż to była za imponująca osobowość! Ech…

Salon Valaze Heleny Rubinstein w Paryżu (1913 r.)
źródło foto