"Belgijska melancholia. Belgia dla nieprzekonanych" - Marek Orzechowski

Odbyłam właśnie podróż po Belgii, kraju równie surrealistycznym, jak obrazy Rene Magritte – belgijskiego malarza. Oczywiście ta podróż odbyła się za sprawą książki. Nie miałam bladego pojęcia, że Belgia to kraj istniejący na wariackich papierach. Ja nie żartuję i nie szydzę. Autentycznie istnienie tego kraju to jakiś cud. Dlaczego tak uważam? Musiałabym wam zrobić wykład, ale zamiast tego po prostu polecę książkę Marka Orzechowskiego „Belgijska melancholia. Belgia dla nieprzekonanych”.

Dzięki niej jestem mądrzejsza, choć zdobyta wiedza w życiu codziennym niekoniecznie może być przydatna. Ale czy to ważne? „Belgijska melancholia…” pozwoliła mi poznać kraj, który w mojej świadomości istniał sobie gdzieś na marginesie Europy. Rzecz jasna wiedziałam, iż w Brukseli mieści się siedziba Parlamentu Europejskiego i to tam kręci się cała maszyneria szumnie zwana Unią Europejską. Ale przyznam się szczerze, że moja wiedza o Belgii i Belgach była znikoma. Po lekturze książki Marka Orzechowskiego śmiało mogę stwierdzić, co było przyczyną mojej niewiedzy. Po prostu Belgia to kraj absolutnie nieodkryty, niemodny, mało atrakcyjny, niebędący celem podróży tabunów turystów.
Wszyscy wiemy, że Belgia leży gdzieś na skraju Europy i jej stolica jest stolicą Europy, ale Belgii tak naprawdę nie ma. Ten kraj ukrywa się pod czapka niewidką, stroni od bycia w centrum uwagi. Jego historia nie jest w żadnej mierze tak barwna, ani pełna dramatycznych zwrotów, jak choćby historia naszego kraju. Ale chyba dzięki temu Belgowie nie są genetycznie napiętnowani żadną martyrologią, nie noszą w sobie wyniosłej dumy. Ich mentalność, podejście do życia, tolerancja, szacunek dla rodziny, nieobnoszenie się bogactwem, wręcz naturalna skromność to tylko kilka z cech mieszkańców tego kraju, którymi mi zaimponowali. Nawet w trakcie lektury pomyślałam sobie, że Belgia jest krajem, w którym mogłabym spokojnie żyć!
Marek Orzechowski w swojej książce, będącej świetnym kompendium wiedzy o Belgii, przybliża tym „nieprzekonanym” Belgię w sposób naprawdę ciekawy. Mieszkając tam wiele lat i pracując, jako korespondent TVP, chcąc nie chcąc, poznał ten kraj od poszewki. Sporo miejsca poświęcił historii kraju, bo to faktycznie ciekawa sprawa. Dzisiejsza Belgia była prowincją rzymską, następnie częścią Francji, Niemiec, Austrii, nawet częścią Hiszpanii!, tworzyła z Holandią Królestwo Niderlandów. Niepodległość uzyskała dopiero w 1830 r. Belgię zamieszkują dwa narody Flamandowie i Walonowie. Ale są trzy regiony: Flandria, Walonia i Bruksela. Są też trzy strefy językowe: francuska, niderlandzka i niemiecka. A pamiętajmy, że mówimy o kraju obszarowo mniejszym niż województwo mazowieckie!
Przyznam, że bardzo ciekawie czytało mi się o belgijskich królach, o czasach obu wojen, o architekturze i belgijskim umiłowaniu do dobrej kuchni. Orzechowski nie omieszkał napisać również o belgijskim piwie: 355 opatentowanych gatunków i ponad 500 rodzajów! Jak już mowa o kuchennych rarytasach, to trzeba wspomnieć belgijskie frytki i czekoladki. Ale nie tylko ziemskimi przyjemnościami uraczył autor czytelnika. Pisząc o Belgii odniósł się do problemów społecznych, z jakimi borykają się Belgowie. Zwrócił uwagę na coraz większą sekularyzację kraju, na puste kościoły, na odchodzenie od religii katolickiej, co zaskakuje o tyle, że właśnie na ziemiach dzisiejszej Belgii 1000 lat temu chrześcijaństwo znalazło bardzo podatny grunt. Pracując jako dziennikarz miał kontakt z polityką, stąd wiele fragmentów książki zostało poświęconych sprawom polityki.
Co ciekawe, Belgia do połowy ubiegłego wieku posiadała swoją zamorską kolonię: Kongo. Królowi Leopoldowi II zamarzyło się posiadanie kolonii w Afryce i od 1885 r. stał się właścicielem Konga, z którego Belgia czerpała olbrzymie korzyści materialne (produkcja kauczuku, wywóz kości słoniowej).
Zabrakło mi w książce Marka Orzechowskiego obszerniejszych informacji o kulturze, sztuce i literaturze Belgii. Owszem autor wymienia takie nazwiska jak: Pieter Bruegel starszy, Jacques Brel, czy wspomniany na wstępie Rene Magritte. To chyba nazwiska najbardziej znane. Szkoda jednak, że tak mało dowiedziałam się o Hugonie Clausie, autorze „Całego smutku Belgii” – niespełnionej nadziei Belgów na literacką nagrodę Nobla. Natomiast z zainteresowaniem przeczytałam o „wiosce książek” – miasteczku Redu.
Nie mogę mieć zastrzeżeń do błyskotliwego stylu autora. Z pewnością Marek Orzechowski jest równie wspaniałym gawędziarzem. Lata praktyki dziennikarskiej są widoczne. Z przyjemnością odbyłam tą podróż i mogę z czystym sumieniem powiedzieć, że mnie autor przekonał.