„Podróż Bena” - Doris Lessing

„Podróż Bena” Doris Lessing mnie zaskoczyła. Może dlatego, że spodziewałam się czegoś równie wzruszającego jak „Piąte dziecko”. Na początku lektury miałam mieszane uczucia. Nie rozumiałam, do czego zmierza autorka. Historia nastoletniego Bena, który wsparcie znajduje u przypadkowych kobiet, staruszki, potem Rity a na końcu Teresy, sprawiła, że zaczęłam myśleć o nim zupełnie inaczej niż w „Piątym dziecku”. Postrzegałam go jako dziwoląga o nieskomplikowanych uczuciach, albo w ogóle pozbawionego wrażliwości. A tu takie zaskoczenie.

Lessing kontynuując opowieść o Benie uczyniła go bardziej wrażliwą istotą ludzką, niż większość ludzi, których spotykał na swojej życiowej drodze. Nie czułam niechęci do Bena. Wręcz przeciwnie, współczułam mu tak trudnego życia. Bo mając świadomość, że różni się od większości ludzi, musiał radzić sobie z tą odmiennością i niezrozumieniem. Przecież, by czuć się samotnym i odmieńcem, wcale nie trzeba być kimś takim, jak Ben. Takie uczucia dotykają każdego z nas.

Ben, pomimo swojej odmienności, osobowości przypominającej ludzi pierwotnych, to tak naprawdę symbol człowieka będącego w życiowym potrzasku. Los nie zakpił z jego rodziców, los zakpił z niego samego nie dając mu szans na przetrwanie w dzisiejszym świecie.

Snując opowieść o dorosłym życiu Bena, Doris Lessing pozwoliła mu spotkać na swojej drodze mądre i wrażliwe kobiety. Te trzy kobiety, które się nim opiekują, dostrzegają w nim człowieka, zagubionego i przestraszonego młodego mężczyznę, bronią go przed światem i chcą mu pomóc. Fakt, że są to kobiety, a nie mężczyźni, podkreśla rolę kobiety w świecie zdominowanym przez mężczyzn, niejako dowartościowuje i nawiązuje do mitu kobiety – opiekunki ogniska domowego. To mnie, jako kobietę, mocno podbudowało. Nie popadam w żeński szowinizm, bo przecież postać Rity nie do końca jest kryształowa, ale i tak czuję, że kobieta to nie tylko matka czy żona, to płeć, która jest wrażliwsza i mocniej stąpająca po ziemi. To pewnego rodzaju feminizm. Jestem pewna, że Lessing celowo w życiu Bena postawiła kobiety. Zresztą w decydującym momencie życia, scenie w górach, Ben z tęsknotą i wielką czułością patrzy i dotyka postaci kobiety, malowidła na skale... A mężczyźni? Mężczyźni według Lessing są słabi, interesowni, dbający o własne ego, pozbawieni wrażliwości. Oczywiście są wyjątki.

Doris Lessing mnie zaskoczyła, spodziewałam się czegoś równie wzruszającego jak „Piąte dziecko”, a dostałam coś więcej. Oprócz wzruszenia, dostałam potwierdzenie nękających mnie myśli o sensie życia, o poszukiwaniu własnego ja w świecie, do którego nie mam zaufania, ani przekonania. Na początku „Podróży Bena” miałam mieszane uczucia, ale czytając ostatnie strony już wiedziałam, że to znakomita lektura. Może niedorównująca pierwszej części opowieści o Benie, ale potwierdzająca literacki kunszt laureatki literackiego Nobla.