"Betonowy ogród" - Ian McEwan

Mogę sobie wyobrażać, co stało się dalej: przyjechała policja, ludzie z opieki społecznej, dochodzenie, makabryczne odkrycie w piwnicy domu... Następnie rodzeństwo ląduje w domu dziecka albo rodzinach zastępczych. I odpowiadając na pytanie Julii, będące ostatnim zdaniem książki, powiem: nie, to nie był piękny sen. Bynajmniej w moim odczuciu.

„Betonowy ogród” Iana McEwana mnie rozczarował. Czytałam wcześniej wiele na temat tej książki i pewnie dlatego byłam przekonana, że biorę do rąk coś niezwykłego. Tymczasem przeczytałam ciekawą historię czwórki rodzeństwa, której zakończenie mnie nie zaskoczyło, zawiodło i pozostawiło niesmak. Pomimo, że zakończenie nie jest jednoznaczne, bo autor jedynie wskazuje, co mogło się później wydarzyć.

Historię opowiada Jack, nastoletni chłopak, który wraz z trójką rodzeństwa po śmierci wpierw ojca, a potem matki, prowadzi beztroski tryb życia, jak gdyby nic się nie wydarzyło. A wydarzyło się coś, co spowodowało, że nagle dzieciństwo Julii, Jacka, Sue i najmłodszego Toma zmieniło się w coś na kształt farsy. Decyzja najstarszych z rodzeństwa Julii i Jacka, by pochować zmarłą matkę w piwnicy domu, jest tragiczną w skutkach decyzją. Intencje nastolatków są oczywiste. Nie chcą, aby rozdzielono rodzeństwo, chcą pozostać w rodzinnym domu. Ale będąc wciąż dziećmi, nie zdają sobie sprawy z konsekwencji swojego czynu. A konsekwencje odbijają się na psychice każdego z rodzeństwa. Każde z nich odczuwa nową rzeczywistość i nie potrafi sobie z nią poradzić. Relacje między rodzeństwem stają się napięte, dochodzi do kłótni, nie sprzyja temu okres dojrzewania Jacka, który swoje erotyczne fantazje wiąże ze starszą siostrą. Wspólna tajemnica, która miała scementować rodzeństwo, staje się dla nich ciężarem nie do udźwignięcia.

Podczas lektury „Betonowego ogrodu” miałam chwilę zadumy i wspominałam swoje dzieciństwo. Chyba nie byłam osamotniona, kiedy mając naście lat, wyobrażałam sobie, że nagle zostaję sama na świecie i muszę sobie poradzić sama. Przyznam, że wtedy wydawało mi się to bardzo proste. Mieszkałabym sama, jakoś (no właśnie jakoś?) miałabym pieniądze na życie, nie musiałabym nikogo słuchać. W swoich fantazjach nie uwzględniałam różnych trudności, jakie pojawiłyby się wokół mnie. A pojawiłyby się na pewno. Wyobraźnia wyobraźnią, a życie życiem.

Ian McEwan opisał taką właśnie historię. Stworzył gotowy scenariusz makabreski, w jaką zostają wplątani młodzi i nie znający życia bohaterowie „Betonowego ogrodu”. Pokazał mechanizmy, które działają wszędzie tak samo. Sielanka, która wcale nie do końca cieszyła rodzeństwo, została brutalnie zakończona. Beztroskie dzieciństwo i zabawa w dorosłość nie mogła trwać długo. Prędzej, czy później prawda i tak wyjdzie na jaw.

Niesmak mam, ponieważ pisarz mógł stworzyć coś więcej, rozwinąć historię, posunąć się dalej. Tak samo, jak brutalnie i szybko zakończył dzieciństwo Julii, Jackowi, Sue i Tomowi, tak też zbyt szybko zakończył opowieść i pozostawił mnie rozgoryczoną. Cieszyłam się z ciekawej historii, ale ta radość nie trwała długo. Bo prędzej, czy później każda historia się kończy.